Με λίγα λόγια, νομοθετείτε εσείς, γνωμοδοτούμε εμείς

Την Τετάρτη 6 Ιουλίου 2011, ο Προϊστάμενος της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κ. Εμμανουήλ Σφακιανάκης ενημέρωσε την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, της Ελληνικής Βουλής, για τις Απειλές που πηγάζουν από το Διαδίκτυο.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ που μας καλέσατε σήμερα. Εκπροσωπώ την Ελληνική Αστυνομία, και θα ήθελα να εκφράσω τις αγωνίες που περνάμε, και τα κενά που υπάρχουν στην έρευνα του διαδικτύου, και ειδικά στο κομμάτι που αναφερόμαστε, στις απειλές. Εμείς σαν υπερεσία, αυτή τη στιγμή, έχομε ιδρυθεί πάνω απ’ όλα για να προστατεύομε τον Έλληνα πολίτη από τις κακόβουλες πράξεις και τις επιθέσεις που δέχεται μέσω του διαδικτύου.

Όπως όλοι ξέρομε, το διαδίκτυο, στο διαδίκτυο το έγκλημα έχει μεταλλαχθεί, άρα από παραδοσιακό έγκλημα που ξέραμε έχει γίνει όλο ηλεχτρονικό. Δεν υπάρχει πλέον καμία πράξη που να μη γίνεται μέσω του διαδικτύου, παράνομη πράξη και κακόβουλη πράξη. Με λίγα λόγια, οι εποχές αλλάξανε, άρα θα πρέπει και η νομοθεσία μας να εναρμονιστεί στο κομμάτι αυτό.

Δυστυχώς, η χώρα μας έχει μείνει πίσω στο κομμάτι αυτό. Η νομοθεσία έχει κάνει κάποια βήματα αλλά δεν έχει εναρμονισθεί. Είναι πολλές οι συμπεριφορές αυτή τη στιγμή μέσω του διαδικτύου, όπως είναι η απειλή ζωής, πράγμα που σήμερα έχομε στην επιτροπή μας εδώ, και δεν μπορεί η Ελληνική Αστυνομία, η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος να κάνει κάτι. Με απλά λόγια θέλω να σας πω ότι αυτή τη στιγμή εάν κάποιος γονιός έρθει στην υπερεσία μου και μου πει ότι απειλείται η ζωή του παιδιού του, η Ελληνική Αστυνομία θα συντάξει μία δικογραφία, θα πάει στον εισαγγελέα, κι ο εισαγγελέας, δυστυχώς, θα τη βάλει αρχείο. Γιατί θα τη βάλει αρχείο; γιατί δεν μπορούμε να κάνομε άρση απορρήτου των επικοινωνιών για απειλή ζωής και κίνδυνο ζωής. Είναι το άρθρο 333 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο δεν προβλέπεται στον 2225 του 94. Τι θέλω να σας πω με αυτόν τον τρόπο. Ότι ο νόμος, ο 2225, προβλέπει πότε γίνεται άρση απορρήτου των επικοινωνιών. Το διαδίκτυο με μία γνωμοδότηση της ΑΔΑΕ, Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών, έχει γίνει όλο απόρρητο. Άρα και τα εξωτερικά στοιχεία και τα εσωτερικά, είναι όλα απόρρητα. Με λίγα λόγια, ο αστυνομικός, ο ερευνητής, ο investigator, για να κάνει μία έρευνα στο διαδίκτυο πρέπει να κάνει για οποιαδήποτε πράξη άρση απορρήτου. Πότε κάνομε άρση απορρήτου των επικοινωνιών, το ορίζει ο νόμος 2225 και λέει, με απλά λόγια: Άρση απορρήτου κάνομε για τα κακουργήματα: για την εκβίαση, για την ανθρωποκτονία, για τα ναρκωτικά, για την τρομοκρατία, για παιδική πορνογραφία και τα οργανωμένα εγκλήματα. Όλα τ’ άλλα είν’ απέξω. Άρα, σε όποιον άνθρωπο απειλείται η ζωή του, ή κινδυνεύει η ζωή του, έρχεται στην υπερεσία μας, παίρνομε μία μήνυση, η μήνυση αυτή συντάσσεται, πηγαίνει στον εισαγγελέα, ο εισαγγελέας, όμως, δεν μπορεί να αλλάξει τον 2225 του 94. Ο εισαγγελέας θα εφαρμόσει το νόμο, άρα οποιαδήποτε απειλή ζωής έχομε, δυστυχώς, δεν μπορεί να ερευνηθεί. Άρα με λίγα λόγια, είμαστε με τα χέρια ψηλά, δεν μπορούμε τον κόσμο αυτόν που δέχεται απειλές κατά της ζωής του και κινδυνεύει η ζωή του, να κάνομε τίποτα.

Έρχεται, λοιπόν, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ο κύριος Τέντες, ο οποίος έκανε μία γνωμοδότηση, την 9 του 2011, όπου λέει ότι δεν υπάρχει απόρρητο, στις επικοινωνίες, έρχεται δηλαδή σε αντίκρουση με την ΑΔΑΕ, η ΑΔΑΕ λέει υπάρχει απόρρητο, ο κύριος Τέντες λέει ότι δεν υπάρχει απόρρητο, άρα τα εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίας του διαδικτύου δεν είναι απόρρητα. Απόρρητον είναι μόνο η φωνή, όταν μιλάω εγώ προς εσάς, τότε έχομε απόρρητο. Τότε η επικοινωνία είναι απόρρητη. Τα εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίας λέει ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου στην 9 του 2011 γνωμοδότησή του ότι δεν υπάρχει απόρρητο. Άρα, με λίγα λόγια, εμείς εφαρμόζομε τη γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, την 9 του 2011, και κάποιοι πάροχοι μας δίνουν στοιχεία για απειλή ζωής, κάποιοι πάροχοι. Δηλαδή, πρέπει να πέσομε και στη διακριτική ευχέρεια του παρόχου που δίνει το ίντερνετ. Με λίγα λόγια, για απειλή ζωής, άλλοι μας δίνουνε, άλλοι δε μας δίνουνε. Δηλαδή, άλλοι εφαρμόζουνε τη γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, κι άλλοι δεν την εφαρμόζουν τη γνωμοδότηση. Με λίγα λόγια, είναι ένα θέμα που καίει καθημερινά, καθημερινά έχομε δεκάδες καταγγελίες από μικρά παιδιά που απειλείται η ζωή τους, μέσα απ’ τα σχολεία, μέσα απ’ τις κοινότητες, μέσα από συμμορίες, και η Ελληνική Αστυνομία, ενώ μπορεί, δεν την αφήνουν να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει, την έρευνά της. Με λίγα λόγια, έχομε ένα μεγάλο κενό, το οποίο πρέπει (γεια σας! πολύ καλά) [χαμηλόφωνα, προς τη Μιλένα Αποστολάκη, που χαλαρή μπαίνει στην επιτροπή στη μέση της συνεδρίασης, χαιρετάει δια χειραψίας τον ομιλητή, διακόπτοντάς τον, και παίρνει τη θέση της στα έδρανα για να βγουν τα έξτρα στο μεροκάματο…], το οποίο κενό αυτό, κατά την άποψή μου, πρέπει να κλείσει. Μμ, εδώ έχομε και μιλάμε για κίνδυνο ζωής και απειλή ζωής.

Και το βασικό απ’ όλα είναι ότι η νομοθεσία αυτή έρχεται σε αντίφαση με τη διεθνή νομοθεσία. Όταν, λοιπόν, εγώ έχω μία απειλή ζωής και στέλνω αίτημα στη Google στην Αμερική, σε μια άλλη χώρα, η Google μου απαντάει σε δέκα λεπτά, κι έρχεται το ηλεκτρονικό ίχνος στην Ελλάδα, στέλνω το ίχνος στον πάροχο του ίντερνετ, για να μου πει ποιος κρύβεται πίσω απ’ αυτό το ίχνος, κι ο πάροχος μου λέει «εγώ, κύριε Σφακιανάκη, εφαρμόζω τη νομοθεσία, κι όχι τη γνωμοδότηση, και δε σας δίνω κανένα στοιχείο». Έχομε πολλά παραδείγματα να πούμε, δεν θέλω να πω πιο πολλά πράγματα, στο κομμάτι αυτό, απλώς κάνω έκκληση, μέσω της επιτροπής σας, ότι ο κίνδυνος ζωής κι η απειλή ζωής πρέπει άμεσα να νομοθετηθούν για να βγούμε από αυτό το αδιέξοδο.

Σας ευχαριστώ πολύ.

[Προεδρεύων (ασίστ) : Κι εμείς ευχαριστούμε. Απλά να ρωτήσω ότι στην περίπτωση που ο πάροχος αρνηθεί να δώσει πληροφορία και η απειλή εξελιχθεί, εξελιχθεί η απειλή, έχομε, δηλαδή, κάποια…]

Έχομε ποινική διαδικασία σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή. Θα σας πω ένα απλό παράδειγμα. Είχαμε με τον κύριο Γιαννόπουλο από το Χαμόγελο του Παιδιού στις τρεις τα ξημερώματα ένα περιστατικό, που κάποιο κορίτσι εβιάζετο, είχαμε βιασμό, ούτε ο βιασμός είναι στην άρση απορρήτου των επικοινωνιών, δηλαδή, δεν προβλέπετο ο βιασμός να κάνομε άρση του απορρήτου. Παίρνει το κοριτσάκι τον πατέρα του και λέει ότι «μ’ έχουν απαγάγει και με πάνε για βιασμό». Πρόλαβε και είπε αυτή την έκκληση. Παίρνουν το Χαμόγελο του Παιδιού, το Χαμόγελο του Παιδιού εμένα, και κάνομε αγώνα δρόμου όλο το βράδυ, ο πάροχος δεν μας έδινε το σημείο που είναι η κεραία, γιατί δεν είχε άρση απορρήτου. Δεν μπορούσε να μας δώσει άρση απορρήτου. Στη συνέχεια, το παιδάκι βρέθηκε στις επτά τα ξημερώματα, όπως βρέθηκε, δεν μπορώ να σας πω πιο πολλά πράγματα, στο κομμάτι αυτό, πάντως είχε κακοποιηθεί,αυτό είναι το αποτέλεσμα, και τώρα εκκρεμεί μία ποινική διαδικασία εις βάρος της εταιρείας που δεν έδωσε τα στοιχεία αυτά.

[Προεδρεύων: Δεν έχει υπάρξει καταδίκη ως τώρα; σε αντίστοιχη περίπτωση;]

Όχι, αλλά ο πάροχος λέει «εγώ, κύριοι, εφαρμόζω τη νομοθεσία, κι όχι τη γνωμοδότηση». Αυτό είν’ το μεγάλο κενό.

[Προεδρεύων: Ναι, εντάξει, το κανονιστικό πλαίσιο δεν είναι ισχυρό, θέλει νόμο.]

Ναι.

Μία παρέμβαση θα ήθελα να κάνω. Μετά από την πολύ ωραία εισήγηση του συνομιλητού μου [εκπρόσωπο Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ.], θα ήθελα να πω ότι όλα αυτά, όλες αυτές οι απάτες που μας είπε, διαδικτυακά, που γίνονται όλες μέσα από το διαδίκτυο, έρχονται στην υπερεσία μου, πάνω, και, δυστυχώς, ο νόμος δεν μ’ αφήνει να κάνω έρευνα. Φανταστείτε, λοιπόν, πόσοι χιλιάδες καταναλωτές Έλληνες έχουν πέσει θύματα, η Αστυνομία μπορεί, έχει όλους του μηχανισμούς ερεύνης, και δεν μας αφήνει η νομοθεσία να ερευνήσομε και να φτάσομε στον δράστη. Άρα έχομε έναν παράδεισο απατών. Δυστυχώς. Αυτό ήθελα να πω.

[Προεδρεύων: Η εμπειρία σας από το δίκαιο στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τι λέει;]

Όποιος εξαπατά, τιμωρείται. Άμεσα. Η απάτη είναι…

[Προεδρεύων (ασίστ) : Άρα, λοιπόν, υπάρχουν εθνικά δίκαια, συμβατά με το ευρωπαϊκό, τα οποία είναι πιο ισχυρά από τα δικά μας;]

Σίγουρα. Σίγουρα. Αυτή τη στιγμή, όποιος θέλει κάνει μια απάτη στο διαδίκτυο, ενώ εμείς, μπορεί η Ελληνική Αστυνομία, δεν μας αφήνει η νομοθεσία να κάνομε έρευνα.

[Προεδρεύων (ασίστ) : Δηλαδή, για παράδειγμα, στην Γαλλία, στην Ιταλία, έχουν ένα καλύτερο θεσμικό πλαίσιο που τους δίνει δυνατότητα για…]

Σίγουρα. Ο αστυνομικός θα κάνει έρευνα. Εμείς έχομε το απόρρητο. Όλο το θέμα και το πρόβλημα είναι στον 2225. Από τη στιγμή που έγινε το Προεδρικό Διάταγμα 47 του 2005, πού όλο το διαδίκτυο είναι απόρρητο, ερευνούμε εξ-επτά κακουργήματα και μόνον. Αυτό είν’ όλο. Κι όλοι οι άλλοι κάνουν πάρτι. Δυστυχώς, κάνουν πάρτι. Οι απατεώνες κάνουν πάρτι στην χώρα μας· αυτή τη στιγμή.

[Απαντώντας στις ερωτήσεις της Επιτροπής]

Όσον αφορά τις αυτοκτονίες, έχομε 219, με χτες το βράδυ, αυτοκτονίες, έχομε κάνει αποτροπή σε αυτοκτονίες, κι είναι όλες μέσ’ απ’ το διαδίκτυο. Τι εννοούμε; Ότι μέσα από το διαδίκτυο βγαίνει η αγωνία αυτού που θέλει να φύγει απ’ αυτή τη ζωή, κι εκεί πέρα υπάρχει ο ανθρώπινος παράγοντας, όπου ή αστυνομικοί ερευνητές εντοπίζουν την ανθρώπινη αγωνία, ή κάποιος συμπολίτης μας, ο οποίος ενημερώνει τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Με λίγα λόγια, μέσα από το διαδίκτυο σώζονται οι άνθρωποι, κι είναι αιτία το διαδίκτυο, παράλληλα, όμως, οι αιτίες δεν είναι το διαδίκτυο, οι αιτίες είναι άλλες. Οι αιτίες μπορεί να είναι, μιλάμε, μια ερωτική απογοήτευση, οικονομικά, και τα λοιπά. Έχομε, όμως, ορισμένες συμπεριφορές, όπως είναι το cyberbullying, που μέσα από το cyberbullying, από την κυβερνοτρομοκρατία σε σχολεία, ή σε διάφορες άλλες εκδηλώσεις των νέων, είναι τόσο μεγάλη η πίεση, όπου τα παιδιά φεύγουν στις λύσεις της αυτοκτονίας. Με λίγα λόγια, το διαδίκτυο μετέχει κατά ένα μικρό μέρος, στο cyberbullying, να πάρουν την απόφαση να αυτοκτονήσουν. Με λίγα λόγια, συμμετέχει σε έναν μικρό βαθμό, στις αυτοκτονίες,πλην όμως, οι παράγοντες που έχομε εμείς εντοπίσει στις 219 υποθέσεις, 70% είναι εξωγενείς και το 30% είναι μέσα από το διαδίκτυο.

Ήθελα να δώσω μία απάντηση στα ερωτήματα. Το πρώτο και το βασικό είναι ότι εμείς έχομε κάνει υπομνήματα με το τι πρέπει ν’ αλλάξει στη νομοθεσία μας. Αυτή τη στιγμή υπάρχει η Συνθήκη της Βουδαπέστης, την οποία την έχει υπογράψει και η χώρα μας, έχει υιοθετηθεί από πάρα πολλά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, κι εκεί μέσα ρυθμίζονται τα πάντα για το ηλεχτρονικό έγκλημα. Η χώρα μας την έχει υπογράψει, την έχει επεξεργασθεί, και, απ’ όσο γνωρίζω, είναι έτοιμη για ψήφιση. Εδώ κι έξι μήνες αυτά. Προς κύρωση… Πιστεύω ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι το πλέον κατάλληλο για να μας απαντήσει στο κομμάτι αυτό, είναι επεξεργασμένη, έτοιμη, και αναμένεται για ψήφιση. Από κει και μετά, εάν ψηφισθεί αυτή η Συνθήκη, πιστεύω ότι μέσα κει υπάρχουν πάρα πολλές ρυθμίσεις και θα βγούμε από πάρα πολλά αδιέξοδα. Ας περιμένομε, λοιπόν, την ψήφιση, για να δούμε… Κι εγώ αυτό το πιστεύω [προεδρεύων (assist) : ο ρόλος ο δικός μας είναι να επισπεύσομε την ψήφιση]. Επίσης ήθελα να πω ότι το 2007, τον Νοέμβριο, ήμουνα πάλι σε μία επιτροπή, όπως τώρα, εδώ, και είχαμε θέματα τότε με την παιδική πορνογραφία. Ήμασταν από τις λίγες χώρες που δεν τιμωρούνταν η κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας. 23 Δεκεμβρίου του 07 βγήκε νόμος, άλλαξε αυτό. Θέλω να πω ότι οι επιτροπές κάνουν καλό, γιατί υπάρχει η εγρήγορση σε κάποια θέματα που κάποιοι ίσως δεν τα γνωρίζουνε. Από κει και μετά θα ήθελα να πω, μια έκκληση θα ήθελα να κάνω, ειδικά αυτό που αφορά τον έφηβο, το cyberbullying, θα ήθελα να δοθεί προτεραιότητα, γιατί έχομε πάρα πολλούς γονείς, σε κατάσταση απελπισίας και απόγνωσης, διότι δέχονται τα παιδιά του επιθέσεις, και ενώ μπορούμε να βοηθήσομε, δεν μπορούμε νομικά να κάνομε κάτι. Με λίγα λόγια, μία έκκληση ειδικά για τους έφηβους, στο κομμάτι αυτό. Οι μεγάλοι αντέχομε· οι έφηβοι, όμως, δεν αντέχουνε. Γι’ αυτό έχομε τάσεις αυτοκτονιών μέσα στο κομμάτι αυτό· όπως είπα από το cyberbullying.

 
Parliament-bullying… Απέφυγα να τονίσω ο,τιδήποτε στην απομαγνητοφώνηση· πρόσθεσα μόνο τις παραπομπές και την καταμέτρηση των ασίστ.